Thuốc Methadon

Thuốc Methadon là gì | Dạng thuốc| Chỉ định | Liều dùng | Quá liều | Chống chỉ định | Tác dụng phụ | Lưu ý | Tương tác | Bảo quản | Dược lý | Dược động học

Thuốc Methadon là gì? Tác dụng thuốc Methadon, cách dùng, liều dùng, công dụng? Hướng dẫn sử dụng thuốc Methadon bao gồm chỉ định, chống chỉ định, tác dụng, tác dụng phụ và các lưu ý khi dùng thuốc Methadon. Thông tin dưới đây được biên tập và tổng hợp từ Dược thư quốc gia Việt Nam - Bộ Y tế mới nhất, Thuốc biệt dược và các nguồn uy tín khác.

Nếu bạn là chuyên gia, tham khảo thông tin Methadon Hydroclorid trong Dược thư Quốc gia Tại đây

Methadon là thuốc gì?

Thuốc Methadon là Thuốc giảm đau, hạ sốt, Nhóm chống viêm không Steroid, Thuốc điều trị Gút và các bệnh xương khớp. Thuốc Methadon chứa thành phần Methadon và được đóng gói dưới dạng

Dạng thuốc và hàm lượng

Những dạng và hàm lượng thuốc Methadon

Chỉ định

Đối tượng sử dụng thuốc Methadon

Methadone được sử dụng để điều trị tình trạng đau dữ dội liên tục (chẳng hạn do ung thư).

Methadone cũng được sử dụng để cai nghiện các thuốc gây nghiện (như heroin), là  một phần của chương trình điều trị đã được phê duyệt. Thuốc giúp ngăn ngừa hội chứng ngưng thuốc do việc ngưng dùng các thuốc gây nghiện.

Tuân thủ sử dụng thuốc theo đúng chỉ định(công dụng, chức năng cho đối tượng nào) ghi trên tờ hướng dẫn sử dụng thuốc Methadon hoặc tờ kê đơn thuốc của bác sĩ.

Liều dùng và cách dùng

Liều dùng Methadon

Liều dùng người lớn. Liều dùng thông thường cho người lớn bị đau: Dạng thuốc uống: liều khởi đầu dùng từ 2,5 mg đến 10 mg mỗi 8 – 12 giờ; Dạng thuốc tiêm tĩnh mạch, tiêm bắp, tiêm dưới da: liều khởi đầu dùng từ 2,5 mg đến 10 mg mỗi 8 – 12 giờ.

Liều dùng thông thường cho người lớn ngưng thuốc gây nghiện: Liều khởi đầu: dùng 15 – 40 mg một lần một ngày. Sau một hoặc hai ngày, bạn có thể giảm 20% mỗi ngày cho liều thông thường dung nạp được. Việc giải độc thường hoàn tất trong vòng 10 ngày.

Liều duy trì phụ thuộc chất gây nghiện: dùng 20 – 120 mg/ngày.Liều dùng thuốc methadone cho trẻ em như thế nào? Liều dùng thông thường điều trị hội chứng cai ở trẻ sơ sinh: Dạng thuốc uống hoặc tiêm tĩnh mạch: Liều khởi đầu: dùng 0,05-0,2 mg/kg/liều cho mỗi 12 đến 24 giờ hoặc 0,5 mg/kg/ngày chia mỗi 8 giờ; Liều cá nhân và lịch giảm sử dùng thuốc để kiểm soát các triệu chứng ngưng thuốc. Thông thường, liều giảm 10-20% liều mỗi tuần trong 30-45 ngày.

Lưu ý rằng do chu kì bán hủy dài khiến việc giảm liều khá khó khăn, bạn nên xem xét các yếu tố thay thế.

Liều dùng thông thường cho trẻ em bị chứng mất cảm giác đau: Dạng tiêm tĩnh mạch:Liều khởi đầu: dùng 0,1 mg/kg/liều mỗi 4 giờ trong 2-3 liều, sau đó dùng mỗi 6-12 giờ khi cần thiết. Liều tối đa là 10 mg/liều. Dạng thuốc uống, tiêm bắp, tiêm dưới da: Liều khởi đầu: dùng 0,1 mg/kg/liều mỗi 4 giờ cho 2-3 liều, tiếp tục dùng mỗi 6-12 giờ khi cần thiết hoặc 0,7 mg/kg/24 giờ chia mỗi 4-6 giờ dùng khi cần thiết.

Liều tối đa là 10 mg/liều .Lưu ý rằng khoảng cách liều có thể dao động từ 4-12 giờ với lần điều trị khởi đầu. Bạn có thể cần giảm liều hoặc tần suất dùng trong khoảng 2-5 ngày sau khi bắt đầu điều trị hoặc tăng liều lượng do sự tích lũy với các liều lặp lại.

Liều dùng thông thường cho trẻ em phụ thuộc chất gây nghiện do quá trình điều trị:Dạng thuốc uống: Hiện chưa có nghiên cứu thích hợp được thực hiện. Một số phác đồ dùng thuốc được sử dụng trên lâm sàng đã được báo cáo.

Liều dùng methadone phải được cá nhân hóa và phụ thuộc vào liều chất gây nghiện dùng trước đó và mức độ nghiêm trọng của việc ngưng thuốc gây nghiện. Những bệnh nhân dùng liều chất gây nghiện cao hơn sẽ cần dùng lượng methadone nhiều hơn.

Hướng dẫn liều dùng chung: Liều khởi đầu: dùng 0,05-0,1 mg/kg/liều mỗi 6 giờ;Tăng 0,05 mg/kg/liều cho đến khi các triệu chứng ngưng thuốc đã được kiểm soát. Sau 24-48 giờ, khoảng cách liều có thể kéo dài đến khoảng 12-24 giờ. Để giảm dần liều dùng, giảm dần ở mức 0,05 mg/kg/ngày. Nếu triệu chứng ngưng thuốc tái phát, giảm liều với tốc độ chậm hơn.

Cần áp dụng chính xác liều dùng thuốc Methadon ghi trên bao bì, tờ hướng dẫn sử dụng thuốc hoặc chỉ dẫn của bác sĩ, dược sĩ. Không tự ý tính toán, áp dụng hoặc thay đổi liều dùng.

Quá liều, quên liều và xử trí

Nên làm gì trong trường hợp quá liều thuốc Methadon

Những loại thuốc kê đơn cần phải có đơn thuốc của bác sĩ hoặc dược sĩ. Những loại thuốc không kê đơn cần có tờ hướng dẫn sử dụng từ nhà sản xuất. Đọc kỹ và làm theo chính xác liều dùng ghi trên tờ đơn thuốc hoặc tờ hướng dẫn sử dụng thuốc. Khi dùng quá liều thuốc Methadon cần dừng uống, báo ngay cho bác sĩ hoặc dược sĩ khi có các biểu hiện bất thường.

Lưu ý xử lý trong thường hợp quá liều

Những biểu hiện bất thường khi quá liều cần thông báo cho bác sĩ hoặc người phụ trách y tế. Trong trường hợp quá liều thuốc Methadon có các biểu hiện cần phải cấp cứu: Gọi ngay 115 để được hướng dẫn và trợ giúp. Người nhà nên mang theo sổ khám bệnh, tất cả toa thuốc/lọ thuốc đã và đang dùng để các bác sĩ có thể nhanh chóng chẩn đoán và điều trị

Nên làm gì nếu quên một liều thuốc Methadon

Thông thường các thuốc có thể uống trong khoảng 1-2 giờ so với quy định trong đơn thuốc. Trừ khi có quy định nghiêm ngặt về thời gian sử dụng thì có thể uống thuốc Methadon sau một vài tiếng khi phát hiện quên. Tuy nhiên, nếu thời gian quá xa thời điểm cần uống thì không nên uống bù có thể gây nguy hiểm cho cơ thể. Cần tuân thủ đúng hoặc hỏi ý kiến bác sĩ trước khi quyết định.

Chống chỉ định

Những trường hợp không được dùng thuốc Methadon

Mẫn cảm với thuốc.
Không sử dụng thuốc này để làm giảm các cơn đau nhẹ hoặc sẽ biến mất trong một vài ngày (như đau sau khi phẫu thuật) hoặc dùng thuốc khi không cần thiết.

Thông thường người mẫn cảm dị ứng với bất cứ chất nào trong thành phần của thuốc thì không được dùng thuốc. Các trường hợp khác được quy định trong tờ hướng dẫn sử dụng thuốc hoặc đơn thuốc bác sĩ. Chống chỉ định thuốc Methadon phải hiểu là chống chỉ định tuyệt đối, tức là không vì lý do nào đó mà trường hợp chống chỉ định lại linh động được dùng thuốc.

Tác dụng phụ

Những tác dụng phụ khi dùng Methadon

Tác dụng phụ ít nghiêm trọng có thể bao gồm:

Cảm thấy lo lắng, hồi hộp, hay bồn chồn;

Khó ngủ (mất ngủ);
Cảm thấy suy nhược hay buồn ngủ;
Khô miệng, buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy, táo bón, chán ăn;
Giảm ham muốn tình dục, liệt dương, hoặc gặp khó khăn để đạt cực khoái.

Hãy gọi cho bác sĩ ngay nếu bạn mắc bất cứ tác dụng phụ nghiêm trọng nào sau đây:

Thở nông;
Có ảo giác hoặc nhầm lẫn;
Đau ngực, chóng mặt, ngất xỉu, nhịp tim nhanh hay đập mạnh;
Khó thở, cảm thấy choáng váng hoặc ngất xỉu.

Thông thường những tác dụng phụ hay tác dụng không mong muốn (Adverse Drug Reaction - ADR) tác dụng ngoài ý muốn sẽ mất đi khi ngưng dùng thuốc. Nếu có những tác dụng phụ hiếm gặp mà chưa có trong tờ hướng dẫn sử dụng. Thông báo ngay cho bác sĩ hoặc người phụ trách y khoa nếu thấy nghi ngờ về các những tác dụng phụ của thuốc Methadon

Thận trọng và lưu ý

Những lưu ý và thận trọng trước khi dùng thuốc Methadon

Những đối tượng cần lưu ý trước khi dùng thuốc Methadon: người già, phụ nữ mang thai, phụ nữ cho con bú, trẻ em dưới 15 tuổi, người suy gan, suy thận, người mẫn cảm dị ứng với bất cứ chất nào trong thành phần của thuốc… Hoặc đối tượng bị nhược cơ, hôn mê gan, viêm loét dạ dày.

Lưu ý thời kỳ mang thai

Bà bầu mang thai uống thuốc Methadon được không?

Luôn cân nhắc và hỏi ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi dùng thuốc. Các thuốc dù đã kiểm nghiệm vẫn có những nguy cơ khi sử dụng.

Lưu ý thời kỳ cho con bú

Bà mẹ cần cân nhắc thật kỹ lợi ích và nguy cơ cho mẹ và bé. Không nên tự ý dùng thuốc khi chưa đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và chỉ dẫn của bác sĩ để bảo vệ cho mẹ và em bé.

Tương tác thuốc

Thuốc Methadon có thể tương tác với những thuốc nào?

Tương tác giữa thuốc Methadone và các thuốc khác có thể gây ngộ độc và tử vong. Một số thuốc hướng thần làm tăng tác động của Methadone do tác dụng hiệp đồng cộng, ví dụ Benzodiazepine và rượu làm tăng tác dụng ức chế hô hấp của Methadone.

Một số thuốc khác tương tác với Methadone thông qua cơ chế tăng hoặc giảm chuyển hóa. Các thuốc làm tăng chuyển hóa Methadone có thể gây hội chứng cai ở bệnh nhân đang điều trị duy trì bằng Methadone.

Nếu có thể được, tốt nhất là nên tránh sử dụng các thuốc này ở bệnh nhân điều trị bằng Methadone. Nếu có chỉ định sử dụng một thuốc kích thích hệ men cytochrome P450 để điều trị một bệnh khác hãy tham khảo ý kiến của bác sỹ chuyên khoa. Các chất ức chế hệ men Cytochrome P450- 3A có thể làm giảm chuyển hóa Methadone và gây quá liều.

Cần nhớ tương tác thuốc với các thuốc khác thường khá phức tạp do ảnh hưởng của nhiều thành phần có trong thuốc. Các nghiên cứu hoặc khuyến cáo thường chỉ nêu những tương tác phổ biến khi sử dụng. Chính vì vậy không tự ý áp dụng các thông tin về tương tác thuốc Methadon nếu bạn không phải là nhà nghiên cứu, bác sĩ hoặc người phụ trách y khoa.

Tương tác thuốc Methadon với thực phẩm, đồ uống

Cân nhắc sử dụng chung thuốc Methadon với rượu bia, thuốc lá, đồ uống có cồn hoặc lên men. Những tác nhân có thể thay đổi thành phần có trong thuốc. Xem chi tiết trong tờ hướng dẫn sử dụng hoặc hỏi ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ để biết thêm chi tiết.

Dược lý và cơ chế

Tương tác của thuốc Methadon với các hệ sinh học

Methadone là một thuốc giảm đau nhóm opioid dùng để giảm đau và dùng làm phương pháp điều trị duy trì hoặc để giúp giải độc cho người bị phụ thuộc vào opioid; hấp thu tốt qua đường uống, có thời gian bán hủy dài, mặc dầu có sự khác biệt thời gian bán hủy huyết tương giữa các cá thể.

Tác dụng của Methadone tương tự như Morphin và các chất dạng thuốc phiện khác; Methadone được Gustav Ehrhart và Max Bockmühl tổng hợp tại Đức vào khoảng năm 1937-1939 và được chấp thuận cho sử dụng tại Mỹ vào năm 1947.

Mỗi thuốc, tuỳ theo liều dùng sẽ có tác dụng sớm, đặc hiệu trên một mô, một cơ quan hay một hệ thống của cơ thể, được sử dụng để điều trị bệnh, được gọi là tác dụng chính.

Dược động học

Tác động của cơ thể đến thuốc Methadon

Dược động học của Methadone rất khác nhau giữa các cá thể, nhưng nhìn chung nồng độ thuốc tăng lên trong máu trong vòng 3-4 giờ sau khi uống Methadone và sau đó bắt đầu giảm. Sau khi uống khoảng 30 phút Methadone bắt đầu có tác dụng.

Thời gian bán hủy của thuốc sau liều đầu tiên từ 12-18 giờ, trung bình là khoảng 15 giờ. Khi điều trị liên tục, thời gian bán hủy của Methadone kéo dài hơn, khoảng từ 13-47 giờ, trung bình là 24 giờ. Với thời gian bán hủy dài, nồng độ methadone tiếp tục tăng dẫn trong máu sau tuần đầu tiên điều trị với liều uống mỗi ngày một lần và giảm tương đối chậm giữa các liều uống.

Methadone đạt được nồng độ ổn định trong cơ thể (lượng thuốc được thải trừ ra khỏi cơ thể tương đương với lượng thuốc uống vào) sau khoảng thời gian tương đương với 4-5 lần thời gian bán hủy, tương ứng khoảng 3-10 ngày.

Khi đạt được trạng thái ổn định, nồng độ Methadone thay đổi trong máu không đáng kể và kiểm soát tốt hội chứng cai. Tuy nhiên đối với một vài người, sự thay đổi nồng độ Methadone trong máu quá nhiều có thể dẫn đến xuất hiện hội chứng cai ở nửa sau của khoảng thời gian giữa 2 liều uống.

Nếu tăng liều hay uống Methadone hoặc cho uống nhiều lần trong ngày không làm giảm hội chứng cai, cần cân nhắc điều trị thay thế bằng một thuốc đồng vận với CDTP khác như Buprenorphin.

Động học của sự hấp thu, phân phối, chuyển hóa và thải trừ thuốc để biết cách chọn đường đưa thuốc vào cơ thể (uống, tiêm bắp, tiêm tĩnh mạch...), số lần dùng thuốc trong ngày, liều lượng thuốc tuỳ theo từng trường hợp (tuổi, trạng thái bệnh, trạng thái sinh lý...)

Bảo quản

Nên bảo quản thuốc Methadon như thế nào?

Đọc kỹ hướng dẫn thông tin bảo quản thuốc ghi trên bao bì và tờ hướng dẫn sử dụng thuốc Methadon. Kiểm tra hạn sử dụng thuốc. Khi không sử dụng thuốc cần thu gom và xử lý theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc người phụ trách y khoa. Các thuốc thông thường được bảo quản ở nhiệt độ phòng, tránh tiếp xúc trực tiêp với ánh nắng hoặc nhiệt độ cao sẽ có thể làm chuyển hóa các thành phần trong thuốc.